Column Eddy Reefhuis
Niet eens
Mijn vroegere wijkgemeente is een huisgemeente geworden. Een van de prettigste gevolgen is, dat een keer per maand er op zondagmorgen geen kerkdienst is maar een morgengebed. Dan is een van de gemeenteleden liturg. Die kiest de lezingen en de liederen en gaat voor in de gebeden. Een uitstekende organist zorgt voor de muziek. En soms begint het met een korte toelichting op de gemaakte keuzes. Zo vertelde de liturg van dienst een paar weken geleden, dat hij het leesrooster wilde volgen, maar het evangelie voor die zondag direct was afgevallen. Want daarin werden mensen buitengesloten en daar geloofde hij niet in. De profetenlezing die hij wel had gekozen leverde overigens ook problemen op. Want daarin ging het over slechte mensen, en daarin geloofde hij evenmin. Mensen die slechte dingen doen, ja die zijn er helaas. Maar slechte mensen – nee dus. Of die verworpen evangelielezing nou echt mensen buitensluit, betwijfel ik. En de profeet bedoelde met ‘slechte mensen’ volgens mij precies wat de liturg bedoelde: mensen die slechte dingen doen. Maar er gebeurde iets anders dat me veel meer raakte en ook goed deed. Doordat die liturg zo onbevangen zei, dat hij het niet eens was met wat de bijbel dit keer vertelde, kreeg ik ineens ook alle ruimte om me af te vragen wat die teksten mij nou zeiden. Waar een preek me nog wel eens lijkt voor te schrijven wat ik moet vinden, kreeg ik nu ineens de vrijheid. Laat dat nou zijn waarvoor ik kom. Ik ging opgewekt naar huis.
Dit nummer van Kerknieuws heeft aartsvaders en aartsmoeders in Israël als thema. Met dat ochtendgebed in gedachten realiseer ik me, dat die ook vaker nee hebben gezegd tegen God dan ik op zondagsschool heb meegekregen. Sara die in de lach schiet als haar op haar oude dag nog een zoon wordt toegezegd, Abraham die met God onderhandelt om de ondergang van Sodom en Gomorra tegen te houden, Rebekka die met list en bedrog Gods profetie waarmaakt, en natuurlijk Jacob die vecht met, ja met wie? en zo Israël wordt – ‘strijder met God’. Ja, er is ook het keiharde verhaal van Abraham die zijn zoon bijna offert. Maar dat gaat meer over erkenning van onmacht dan over blinde gehoorzaamheid – daarover een andere keer, en misschien beter in een gesprek dan in een column.
Tegensprekers zijn het, en Mozes, Job, de psalmist volgen in hun spoor. Misschien wel, omdat God zelf een tegenspreker is, die niet gelooft in de macht van farao, zelfs niet in de macht van de dood. Hartelijk uitgenodigd om in dat koor mee te doen. Niet, omdat je dat ook wel eens wilt proberen. Maar wanneer je je daartoe gedwongen voelt. Waag het er dan op. En laat je verrassen, wie je dan tegenkomt.
Eddy Reefhuis,
consulent Nederlandse Kerk, Londen